Gujarati News

નવી દિલ્‍હીઃ પરંપરાગત પાકની ખેતીમાં ખેડૂતોને દર વર્ષે ભારે નુકસાનનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. ક્યારેક વરસાદ તો ક્યારેક ભયંકર દુષ્કાળની અસર ખેડૂતો પર પડી રહી છે. અન્ય વર્ષની સરખામણીમાં આ વર્ષે ઘઉંના ઉત્પાદનમાં ભારે ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. આ જ કારણ છે કે ખેડૂતો ભારે નુકસાનથી બચવા બાગાયતી પાક તરફ વળ્યા છે. તાજેતરમાં એવું જોવા મળ્યું છે કે ખેડૂતોએ સ્ટ્રોબેરીના પાકમાં પણ રસ દાખવવાનું શરૂ કર્યું છે. સ્ટ્રોબેરીના સારા ભાવ મળે છે. આજકાલ તમને રસ્તામાં પણ સ્ટ્રોબેરી વેચતા લોકો જોવા મળશે.

કઈ રીતે સ્ટ્રોબેરીની ખેતી કરી શકાય?

સ્ટ્રોબેરીને નફાકારક પાકની શ્રેણીમાં ગણવામાં આવે છે. સમગ્ર વિશ્વમાં કુલ 600 જાતો છે પરંતુ ભારતમાં માત્ર થોડી જ પ્રજાતિઓ ઉગાડવામાં આવે છે. તેની ખેતી સામાન્ય પધ્ધતિઓ તેમજ પોલીહાઉસ, હાઇડ્રોપોનિક્સ દ્વારા કરવામાં આવે છે. જોકે તેને ઠંડા પ્રદેશનો પાક કહેવામાં આવે છે. પરંતુ તે મેદાનોમાં પણ સરળતાથી ઉગાડી શકાય છે. 20થી 30 ડિગ્રી તાપમાન યોગ્ય છે. જ્યારે તાપમાન વધે છે ત્યારે સ્ટ્રોબેરીના છોડને નુકસાન થાય છે અને ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થાય છે.

સ્ટ્રોબેરીની ખેતી કોઈપણ પ્રકારની જમીન પર કરી શકાય છે. પરંતુ રેતાળ લોમ જમીન તેના વિકાસ માટે ખૂબ જ યોગ્ય માનવામાં આવે છે. તે વધુ સારું છે જો જમીનમાં તેની ખેતી માટે પીએચ મૂલ્ય 5.5 થી 6.5 હોય. તમને જણાવી દઈએ કે સ્ટ્રોબેરીનો પાક જામ, જ્યુસ, આઈસ્ક્રીમ, મિલ્ક-શેક, ટોફી બનાવવા માટે ઉપયોગી છે. આ સિવાય તેના ફળોનો ઉપયોગ અનેક પ્રકારના બ્યુટી પ્રોડક્ટ બનાવવામાં પણ થાય છે.

પાક ક્યારે રોપવો?

હિમાચલ પ્રદેશના રહેવાસી દીપક શાંડિલ અને અશોક કમલ 5 થી 6 એકરમાં સ્ટ્રોબેરીની ખેતી કરે છે. તેઓ કહે છે કે સૌથી પહેલા તેની નર્સરી તૈયાર કરવી પડશે. અમે ફેબ્રુઆરીથી તેની પ્રક્રિયા શરૂ કરીએ છીએ. જૂન-જુલાઈ સુધીમાં તેની નર્સરી સંપૂર્ણપણે તૈયાર થઈ જાય છે. જે પછી સપ્ટેમ્બરના પહેલા અઠવાડિયાથી અમે તેને ખેતરોમાં રોપવાનું શરૂ કરીએ છીએ. તેનો પાક 40 થી 50 દિવસમાં સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર થઈ જાય છે, ત્યારબાદ તેની કાપણી શરૂ કરવામાં આવે છે.

સ્ટ્રોબેરીના પાકમાંથી સારી ઉપજ મેળવવી સંપૂર્ણપણે આબોહવા અને છોડની સંખ્યા પર આધાર રાખે છે. જો છોડની યોગ્ય કાળજી લેવામાં આવે તો ચોક્કસપણે ખેડૂતો એક એકરમાં લગભગ 80 થી 100 ક્વિન્ટલ ફળોનું ઉત્પાદન કરી શકે છે. નિષ્ણાતોના મતે, એક છોડમાંથી 800-900 ગ્રામ ફળો મળે છે.

સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક

સ્ટ્રોબેરીનું સેવન સ્વાસ્થ્યની દ્રષ્ટિએ ખૂબ જ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. આ ફળ વિટામિન C અને વિટામિન A અને K નો ખૂબ જ સારો સ્ત્રોત છે. ડોકટરોના જણાવ્યા અનુસાર, આ ફળનો ઉપયોગ ચહેરાના ખીલ અને ખીલની સાથે દેખાવને સુધારવા અને દાંતની ચમક વધારવા માટે કરવામાં આવે છે. આ સિવાય તેમાં કેલ્શિયમ મેગ્નેશિયમ ફોલિક એસિડ ફોસ્ફરસ પોટેશિયમ જોવા મળે છે. આ જ કારણ છે કે બજારમાં સ્ટ્રોબેરીના ફળ મોંઘા ભાવે વેચાય છે.

12 થી 13 લાખનો નફો

દીપક શાંડિલ કહે છે કે એક એકરમાં સ્ટ્રોબેરીની ખેતીમાં છોડની કિંમત સહિત 2 થી 3 લાખનો ખર્ચ થાય છે, મલ્ચિંગ અને ડ્રિપ ઇરિગેશન જેવી તકનીકોનો ઉપયોગ કરીને તેને લગભગ 12 થી 15 લાખનો નફો થાય છે.