Gujarati News

નવી દિલ્‍હી,તા. ૫ : ડિસેમ્‍બરમાં ગુજરાત અને હિમાચલ પ્રદેશમાં તોળાઈ રહેલી વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ પહેલા, ચૂંટણી પંચે રાજકીય પક્ષોને મફત વચનો આપતા અટકાવવા માટે એક મિકેનિઝમ મૂકવાની પહેલ શરૂ કરી છે, જે તે ચૂંટણીની જાહેરાત થાય તે પહેલાં જ અમલમાં મૂકશે. સૂત્રોના જણાવ્‍યા અનુસાર, આયોગ આ બે રાજયો અને સંભવતઃ જમ્‍મુ અને કાશ્‍મીરમાં ઓક્‍ટોબરના અંતિમ દિવસોમાં ચૂંટણીની જાહેરાત કરે તેવી શક્‍યતા છે અને આ ચૂંટણીઓથી જ મેનિફેસ્‍ટોનું નિયમન લાગુ કરવામાં આવશે.

ચૂંટણી ઘોષણાઓનું નિયમન કરવાની તેની કવાયતમાં, પંચે ૨૪ એપ્રિલ, ૨૦૧૫ના સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણય (એસ સુબ્રમણ્‍યમ બાલાજી વિરુદ્ધ તમિલનાડુ રાજય વગેરે)નો વિગતવાર ઉલ્લેખ કર્યો છે. આ નિર્ણયમાં, સર્વોચ્‍ચ અદાલતે ઢંઢેરામાં મફત વચનોનું નિયમન કરવા માટે આદર્શ આચાર સંહિતા (MCC) માં તેનો સમાવેશ કરવા માટે પંચને અધિકૃત કર્યું હતું. પંચે કહ્યું કે ચૂંટણીની આવર્તન પણ વધી છે, જેના કારણે પક્ષો દ્વારા અપાતી અપૂરતી માહિતી તેની અસરને વધુ ઘટાડી રહી છે.

તે જ સમયે, બહુ-તબક્કાની ચૂંટણીઓ રાજકીય પક્ષોને પ્રતિબદ્ધ ખર્ચ પર આવા વચનોની અસર દર્શાવ્‍યા વિના સ્‍પર્ધાત્‍મક ચૂંટણી વચનો કરવાની તક આપે છે. ઘણા કિસ્‍સાઓમાં, રાજકીય પક્ષો આ અપૂરતી માહિતી પંચને પણ આપતા નથી.

૨૬ ઓગસ્‍ટના રોજ, સુપ્રીમ કોર્ટે મફત મુકદ્દમાને નિયંત્રિત કરવા માટે આ મામલો ત્રણ જજોની બેંચને મોકલ્‍યો હતો. જો કે, કોર્ટે કહ્યું હતું કે આમાં નિર્ણય લેવા માટે કંઈ નથી, કારણ કે સુબ્રમણ્‍યમ બાલાજી કેસ (૨૦૧૫)માં સુપ્રીમ કોર્ટે ફ્રીબીઝ અંગે ચુકાદો આપ્‍યો હતો અને કમિશનને તેને MCCમાં સામેલ કરવાનો નિર્દેશ આપ્‍યો હતો. કોર્ટે કહ્યું હતું કે બંધારણના અનુચ્‍છેદ ૩૨૪ હેઠળ પંચને ચૂંટણી આચાર માટે નિયમો બનાવવાની સત્તા છે.

ચૂંટણી પંચે એક નિવેદન બહાર પાડ્‍યું હતું. તેણે કહ્યું કે તે ચૂંટણી વચનો અને તેની નાણાકીય સ્‍થિરતા પર સંપૂર્ણ માહિતી ન આપવાના અનિચ્‍છનીય અસરને અવગણી શકે નહીં. મુખ્‍ય ચૂંટણી કમિશનર રાજીવ કુમારે કહ્યું કે વર્તમાન એમસીસીમાં રાજકીય પક્ષો અને ઉમેદવારોને તેમના વચનોના કારણો જણાવવા માટે કહેવામાં આવે છે. તેમના નાણાકીયસ્ત્રોતો અને કમાણી જણાવો કે જેમાંથી તેઓ તેમને પરિપૂર્ણ કરી શકશે, પરંતુ એવું જોવામાં આવ્‍યું છે કે આ ઘોષણા સામાન્‍ય અને અસ્‍પષ્ટ બની ગઈ છે, જે મતદારોને યોગ્‍ય માહિતી સાથે પક્ષ અથવા ઉમેદવારને પસંદ કરવાની તક આપતી નથી.

પંચે આ અંગે ચર્ચા કરી હતી. એ વાત સાચી છે કે ચૂંટણી ઢંઢેરો બનાવવાનો રાજકીય પક્ષોનો અધિકાર છે, પરંતુ તેમાં પ્રમાણભૂત સ્‍વરૂપમાં સચોટ અને અધિકૃત માહિતી હોવી જોઈએ, જેમાં ભંડોળ અને તેના સ્ત્રોતનું તર્ક, ખર્ચનું તર્ક (ભલે ત્‍યાં કેટલીક યોજનાઓમાં કાપ મૂકવામાં આવશે), પ્રતિબદ્ધ જવાબદારીઓ પર. તેની અસર, વધુ લોન લેવામાં આવશે કે કેમ. તેની નાણાકીય જવાબદારી અને બજેટ મેનેજમેન્‍ટ એક્‍ટ (FRBM) ની હદ પર શું અસર થશે. કમિશને એક નવું ફોર્મેટ તૈયાર કર્યું છે, જેને MCCનો ભાગ બનાવવામાં આવશે અને આ ફોર્મેટ પર રાજકીય પક્ષોએ વચનો વિશે માહિતી આપવાની રહેશે.

પંચે શું કહ્યું?

•  પોકળ ચૂંટણી વચનોની દૂરગામી અસરો હોય છે.
•  જેના કારણે ચૂંટણી ક્ષેત્રે અસંતુલન સર્જાય છે.
•  યોગ્‍ય પસંદગી કરવા માટે મતદારોને યોગ્‍ય માહિતી મળતી નથી.

આ માહિતી સૂચિત ફોર્મેટમાં આપવાની રહેશે

•  કોને વચનો આપવામાં આવશે (વ્‍યક્‍તિગત, કુટુંબ, સમુદાય, BPL અથવા સમગ્ર વસ્‍તી વગેરે)
•  ભૌતિક કવરેજ શું હશે, સંખ્‍યા
•  વચનોની નાણાકીય અસર
•  નાણાકીય સંસાધનોની ઉપલબ્‍ધતા
•  વચનો પર વધારાના ખર્ચને પહોંચી વળવા માટે નાણાંકીય માધ્‍યમો અને કમાણી કરવાની રીતો
•  ટેક્‍સ અને નોનટેક્‍સ આવકમાં વધારો
•  ખર્ચની વ્‍યાજબીતા
•  વધારાનું દેવું
•  કોઈપણ અન્‍ય નિﾍતિસ્ત્રોત