Gujarati News

નવી દિલ્હીઃ દેશમાં અત્યારે ચલણમાં સૌથી મોટી નોટ બે હજારની છે, પરંતુ બજારમાં આ નોટોની સંખ્યા સતત ઘટી રહી છે. આ વર્ષે નવેમ્બરમાં, માર્કેટ સર્ક્યુલેશનમાં રૂ. 2,000ની નોટોની સંખ્યા ઘટીને 223॰3 કરોડ નોટ અથવા કુલ નોટ (NIC) ના 1.75 ટકા થઈ ગઈ છે, જે માર્ચ 2018 માં 336॰3 કરોડ હતી.

નાણા મંત્રાલયમાં રાજ્ય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ રાજ્યસભામાં એક પ્રશ્નના લેખિત જવાબમાં જણાવ્યું હતું કે, ટ્રાન્ઝેક્શનલ ડિમાન્ડને સરળ બનાવવા માટે રિઝર્વ બેંકની સલાહ પર સરકારે ખાસ મૂલ્યની નોટ છાપવાનો નિર્ણય લીધો હતો, જે આમ જનતાની વ્યવહારની માંગને સરળ બનાવવા અને નોટોની ઉપલબ્ધતા જાળવી રાખવા માટે કરવામાં આવ્યો છે.

તેમણે જણાવ્યું હતું કે "31 માર્ચ, 2018 સુધીમાં, રૂ. 2,000ની 336.3 કરોડ નોટો (MPC) ચલણમાં હતી જે જથ્થા અને મૂલ્યની દ્રષ્ટિએ NIC ના અનુક્રમે 3.27 ટકા અને 37.26 ટકા છે, તેની સરખામણીમાં, 26 નવેમ્બર, 2021ના રોજ 2,233 MPC ચલણમાં હતા, જે જથ્થા અને મૂલ્યની દ્રષ્ટિએ અનુક્રમે NIC ના 1.75 ટકા અને 15.11 ટકા છે. શ્રી ચૌધરીએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે વર્ષ 2018-19 થી, નોટ માટે કરન્સી પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ સાથે કોઈ નવો ઇન્ડેન્ટ મૂકવામાં આવ્યો નથી.

તેમણે વધુમાં કહ્યું કે, “નોટબંધી પછી જારી કરવામાં આવેલી રૂ. 2,000ની નોટોના ચલણમાં ઘટાડો એટલા માટે થયો છે કારણ કે વર્ષ 2018-19થી આ નોટો છાપવા માટે કોઈ નવો ઓર્ડર આપવામાં આવ્યો નથી. આ ઉપરાંત, નોટો પણ બગડી જાય છે કારણ કે તે ગંદી/ફાટેલી થઈ જાય છે." આ જ કારણ છે કે નવી નોટો છાપવામાં આવી રહી નથી અને જૂની નોટો બજારમાંથી નીકળી રહી છે, જેના કારણે આ નોટોની અછત સર્જાઈ છે.

વર્ષ 2016માં 8 નવેમ્બરે સરકારે નોટબંધીનો નિર્ણય લીધો હતો, જેમાં 500 અને 1000ની નોટોને ગેરકાયદે જાહેર કરવામાં આવી હતી. આ પછી 2000ની નવી નોટો અને 500ની નવી નોટો બજારમાં આવી. ત્યારબાદ 200 અને 100ની નવી નોટો પણ બજારમાં ચલણમાં આવી હતી.

અન્ય એક પ્રશ્નના જવાબમાં તેમણે કહ્યું હતું કે ચલણની માંગ ઘણા પરિબળો પર આધારિત છે. જેમાં આર્થિક વૃદ્ધિથી લઈને વ્યાજ દરનો સમાવેશ થાય છે. ખાસ કરીને વર્ષ 2020-21 દરમિયાન, કોરોના સમયગાળા દરમિયાન, ચલણને લઈને લોકોની માંગમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો હતો.