Gujarati News

નવી દિલ્હી,તા.૧૪ :પૂર્વ લદ્દાખમાં પૈંગોંગ સો વિસ્તારમાં ગતિરોધ દૂર કરવાના મુદ્દે ભારત અને ચીન વચ્ચે ઘણી સમજૂતી સામરિક બાબતોના એક્સપર્ટ પ્રોફેસર બ્રહ્મ ચેલાની સમિતી પ્રકૃતિને માને છે. ખાસ કરીને કૈલાશ રેન્જથી ભારત પાછળ હટવાની વાત સ્વીકાર કરવા પર સવાલ ઉઠાવા પર તેમનું માનવું છે કે બચેલા કેટલાક મુદ્દા સમાધાન માટે ભારતે ચીન પર દબાણ બનાવી રાખવું જોઈએ. આમ નહીં કરવાથી ભારતની બાર્ગેનિંગની તાકાતમાં ઘટાડો થશે. નવી દિલ્હી સ્થિત સેન્ટર ફોર પોલિસી રિસર્ચમાં સામરિક વિષયોના પ્રોફેસર બ્રહ્મ ચેલાની આ મામલે મહત્વના સવાલોના જવાબ આપ્યા છે. ચીન સાથે પૂર્વ લદ્દાખમાં સેના પરત લેવાની જે સમજૂતી થઈ છે તેના હેઠળ પેંગોંગ સોના વિસ્તારમાં બે પક્ષ અગ્રેસર મોર્ચેથી સેના પરત લાવશે. ચીન પોતાની સેનાની ટુકડીઓને ઉત્તર કિનારે ફિંગર ૮ના પૂર્વ તરફ રાખશે. ભારત પોતાની સૈન્ય ટુકડીઓને ફિંગર-૩ પાસે સ્થિત સ્થાયી બેસ ધનસિંહ થાપા પોસ્ટ પર રાખશે.

          પેંગોંગ સોના દક્ષિણ કિનારાની પોસ્ટ પર પણ બન્ને સેનાઓ આ રીતે કાર્યવાહી કરશે. કોઈ પણ સમજૂતીમાં કંઈક લેવામાં આવે છે અને કંઈક આપવામાં આવે છે, પરંતુ ભારતે ચીન સાથે જે સમજૂતિ કરી છે તે સિમિત છે. બન્ને દેશો વચ્ચે સમજૂતી લેવડ-દેવડ પર આધારિત હોય છે, પરંતુ ચીન સાથે ભારતની સમજૂતી માત્ર પેંગોંગ વિસ્તાર સુધી સિમિત છે. એવું લાગે છે કે ભારત પેંગોંગ વિસ્તારને લઈને સમજૂતી કરીને નો મેન્સ લેન્ડ બનાવવા પર તૈયાર થયું છે જે માંગ ચીન પહેલાથી કરતું રહ્યું છે. અત્યાર સુધી ભારત, ચીનના આક્રામક વલણ સામે ઉભું છે અને તેણે જોયું છે કે યુદ્ધની સંપૂર્ણ તૈયારી સાથે ભારત હિમાલયની ઠંડીના મુશ્કેલ સમયમાં પણ ટકેલું રહ્યું. આવામાં અન્ય મોટા મુદ્દા તરફ ધ્યાન કેન્દ્રીય કરવા કરતા પાછળ હટવાથી ભારતની તાલમેલની તાકાત નબળી થશે. હજુ દેપસાંગ સહિત ઘણાં એવા વિસ્તારોને લઈને નિર્ણય નથી થયું જ્યાંની મુશ્કેલીઓ યથાવત છે. પૂર્વ લદ્દાખમાં ગતિરોધની સ્થિતિ પ્રદાન કરી છે. આપણે સમજવું પડશે કે આ ગતિરોધમાં ચીન હવે એ સ્થિતિમાં પહોંચી ગયું છે જ્યાં કોઈ લાભની સ્થિતિ નથી દેખાઈ રહી. એવામાં કૈલાશ રેન્જથી પાછળ હટ્યા બાદ અમારી લાભની સ્થિતિ નબળી પડી જશે.