નવી દિલ્હી, તા., રરઃ ટીઆરપી ફરી શરૂ કરવાના સરકારી આદેશના એક અઠવાડિયા પછી, ટીવી સમાચારની દુનિયામાં ટીમ અર્નબ ગોસ્વામી વિરુદ્ઘ ટીમ રજત શર્મા પાછી ફરી હોય તેવું લાગે છે.
ભારતની ધમાકેદાર ન્યૂઝ ચેનલોનું ચલણ ટૂંક સમયમાં પાછું ચલણમાં આવશે. ઓકટોબર 2020 થી સ્થગીત બ્રોડકાસ્ટ ઓડિયન્સ રિસર્ચ કાઉન્સિલની TRP રેટિંગ, માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય દ્વારા ગયા અઠવાડિયે આદેશ પછી ફરી શરૂ થવાની અપેક્ષા છે.
આ સંજોગોમાં જૂની દુશ્મનાવટ ફરી જીવંત થઈ છે. સ્પર્ધાત્મક ન્યૂઝ બ્રોડકાસ્ટર્સનાં બે જૂથો - ન્યૂઝ બ્રોડકાસ્ટર્સ ફેડરેશન અને ન્યૂઝ બ્રોડકાસ્ટર્સ એન્ડ ડિજિટલ એસોસિએશન રેઇટીંગ કયારથી શરૂ થવું જોઇએ તે મુદ્દે અસંમત હોવાનું જાણવા મળે છે.
સ્વતંત્ર સંસ્થા BARC દ્વારા ત્રણ મહિના માટે રેટિંગ અટકાવી દેવાયું હતું. કહેવાતા ટીઆરપી કૌભાંડમાં રિપબ્લિક ટીવીને સંડોવ્યું હતું અને તેના ચીફ અર્નબ ગોસ્વામીની આત્મહત્યા માટે ઉશ્કેરવાના કેસમાં ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. સંસ્થાએ કહ્યું કે તે તેની માપન પ્રણાલીની “સમીક્ષા અને વૃદ્ઘિ” કરશે, અને “આંકડાકીય મજબૂતાઈ” સુધારવા માંગે છે.
રિપબ્લિક ટીવીના વડા અર્નબ ગોસ્વામી, જેઓ NBF ના અધ્યક્ષ છે, તેમણે રેટિંગ સસ્પેન્શનનો વિરોધ કર્યો હતો. પરંતુ તેમના શાંત હરીફ ઇન્ડિયા ટીવીના રજત શર્માએ રેટીંગ સસ્પેન્શનની તરફેણ કરી હતી. જેઓ એનબીડીએના વડા છે, ઓકટોબર 2020 માં પ્રાઇમટાઇમ પર પ્રહારો કરતા અર્નબ ગોસ્વામીએ કહયું હતું કે, “હું રજત શર્મા સાથે વન ટુ વન કરવા માંગુ છું,”ે “મને તમારી ચેનલ પર કોલ કરો. હું ઇચ્છું છું કે તમે મારો સામનો કરો.”
માત્ર સમાચારો માટે જ નહીં પરંતુ અન્ય શૈલીઓ માટે નવેમ્બરમાં મંત્રાલયે “હાલની TRP સિસ્ટમમાં રહેલી ખામીઓનો અભ્યાસ કરવા અને તેની તપાસ કરવા માટે એક સમિતિ બનાવી હતી. આ કમીટીનો રિપોર્ટ ફેબ્રુઆરીમાં આવ્યો હતો અને મંત્રાલયે BARC ને કમિટીના રિપોર્ટની સમીક્ષા ન કરે ત્યાં સુધી રેટિંગ જાળવી રાખવા જણાવ્યું હતું.
નવો ઝઘડો
BARC એક સ્ત્રોતના જણાવ્યા અનુસાર NBF અને NBDA બંને રેટિંગ ફરી શરૂ કરવા માંગે છે. પરંતુ કયારે તે મુદ્દે તે અંગે મતભેદ છે. જયારે NBF તાત્કાલિક પુનઃપ્રાપ્તિ માટે બેટિંગ કરી રહ્યું છે, NBDA છથી આઠ અઠવાડિયા રાહ જોવા માંગે છે.
કઇ ચેનલ કયાં સ્થાને છે (?) તેનો આધાર ચેનલોના રેટિંગ ઉપર છે “જાહેરાતકર્તાઓ જાહેરાતના નિર્ણયો લેવા માટે ડેટા ઇચ્છે છે. મને લાગે છે કે વર્તમાન અને સુસ્થાપિત ખેલાડીઓ [રેટિંગ્સ બહાર પાડવામાં] શકય તેટલું વિલંબ કરવા માંગે છે કારણ કે તેઓને લાગે છે કે તેઓ હજી પણ તેમની ભૂતકાળની પ્રતિષ્ઠા અને ઇતિહાસ પર જાહેરાત મેળવશે જયારે નવા ખેલાડીઓ રેટિંગની તાકાત પર પોતાને સ્થાપિત કરવા માંગે છે તેમ BARC ના સુત્રો જણાવે છે. “NBF નવું ખેલાડી છે જયારે NBDA સ્થાપિત થયેલું છે.”
NBDA માં Zee, News18, India Today, NDTV, ABP જેવા નેટવર્ક અને ઇન્ડિયા ટીવી અને ટાઇમ્સ નાઉ જેવી ચેનલોનો સમાવેશ થાય છે. જયારે NBF સાથે મુખ્ય પ્રવાહના સમાચાર સભ્યો માત્ર રિપબ્લિક નેટવર્ક અને ITV ચેનલો છે. બાકીના પ્રાદેશિક અને સ્થાનિક સમાચારોના યજમાન છે.
અગવડતાભર્યા સવાલ પુછનાર ટીવી૯ નેટવર્ક NBDA નું સભ્ય છે. 2011 માં તે હૈદરાબાદમાં “ગે કલ્ચર” પરની આકરી વાર્તાને કારણે એસોસિએશનમાંથી બહાર નીકળી ગયું. પરંતુ BARC એ રેટિંગ થોભાવ્યું તેના થોડા સમય પહેલા 2020 માં ફરી પાછું આવ્યું. ગયા વર્ષે ઓગસ્ટમાં તે NBF માં પણ જોડાવવા સાથે દ્વિ સભ્યપદ મેળવ્યું.
ગયા અઠવાડિયે, TV9 એ NBDA માંથી સ્લેપડેશ એકિઝટ કરી, NBF અને NBDA વચ્ચેની તાજેતરની દલીલને સપાટી પર લાવી. જાણે ઘા પર મીઠું ભભરાવવું હોય તેમ નેટવર્કના સીઈઓ બરુણ દાસે રિપબ્લિક ટીવી પર તેમની હતાશા પ્રસારિત કરી કારણ હતું રેટિંગ. દાસે કહ્યું “અમે તેમને [NBDA] ને રેટિંગ્સ ફરી શરૂ કરવા અંગેના તેમના વલણ વિશે લખી રહ્યા છીએ પરંતુ અમને તેમની પાસેથી કોઈ જવાબ મળ્યો નથી.
CEO એ પણ સંકેત આપ્યો કે NBDA કદાચ રેટિંગ્સ રિલીઝ કરવામાં વિલંબ કરી રહ્યું છે. “અમે રેટિંગને અટકાવવા અને રેટિંગ્સ ચોરવા અને પછી શરૂ કરવામાં વિલંબ કરવા માટે સહમત નથી.”
દુશ્મનાવટ સમજાવી
ટીવી સમાચાર TRP બ્રહ્માંડનો પરિણામી ભાગ નથી. જો કે ન્યૂઝ ચેનલો તમામ ચેનલોમાં લગભગ 46 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે, તેમ છતાં તેઓ ભારતીય દર્શકોની સંખ્યાના માત્ર સાત ટકાને આવરી લે છે. અંગ્રેજી સમાચાર ચેનલો 0.04 ટકા પર છે. આંકડાઓ એટલા ઓછા હોવાથી, જાહેરાતકર્તાઓ માટે કઈ ન્યૂઝ ચેનલ આ નજીવી રેસમાં આગળ છે તે અવગણવું અને રમતગમત અને મનોરંજન જેવી મોટી શૈલીઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું સરળ છે. તેથી જયારે તેમના ઉત્પાદનના માર્કેટિંગ અને જાહેરાતના નાણાંની ફાળવણીની વાત આવે છે, ત્યારે સમાચાર શૈલીમાં BARC નું સાપ્તાહિક રેટિંગ જાહેરાતકર્તાઓ માટે બિનજરૂરી મેટ્રિક છે.
વધુમાં, શૈલીની વ્યુઅરશિપ જેટલી ઓછી હશે તે લેન્ડિંગ પેજ અને ડ્યુઅલ એલસીએન વડે રેટિંગમાં હેરફેર કરવાનું સરળ છે. તેથી, જાહેરાતકર્તાઓ ન્યૂઝ ચેનલની લોકપ્રિયતા, જેમ કે ડિજિટલ પ્રવૃત્ત્િ। અને ધારણાને સમજવા માટે અન્ય મેટ્રિકસનો ઉપયોગ કરે છે.
તેમ છતાં તેઓ માહિતીનો વ્યવહાર કરતા હોવાથી, સમાચાર ચેનલોને જાહેરાતકર્તાઓ સાથે સારા સોદા થાય છે. તેથી જો ત્રણ વર્ષ જૂના રિપબ્લિક ભારતનું રેટિંગ 20 વર્ષ જૂના આજતક કરતાં વધી જાય, તો પણ તે શિશુ બ્રોડકાસ્ટર માટે વધુ જાહેરાત આવકમાં અનુવાદ કરશે નહીં.
આ કારણોસર, નવા ખેલાડીઓને ગેરલાભનો સામનો કરવો પડે છે. જયારે ટીઆરપી થોભાવવામાં આવે છે, ત્યારે લેગસી ચેનલો એક દાયકા કે તેથી વધુ સમયથી એકત્રિત કરવામાં આવેલ વ્યુઅરશિપ ડેટા સાથે જાહેરાતકર્તાઓનો સંપર્ક કરી શકે છે. નવા લોકો કરી શકતા નથી.
સાપ્તાહિક રેટિંગ્સ પણ ચેનલોને દર્શક શું જોવા માંગે છે તે ધીમે ધીમે સમજવામાં મદદ કરે છે. અનુભવી ચેનલ કરતા ફરીથી નવી પ્રવેશેલી ચેનલને આની વધુ જરૂર છે.
આ NBF vs NBDA સામ-સામેની જડ છે. જયારે બાદમાં રેટિંગ ફરી શરૂ થવાની રાહ જોઈ શકે છે, ભૂતપૂર્વ હવે તે ઇચ્છે છે. એનબીએફના સેક્રેટરી-જનરલ આર જય કૃષ્ણાએ ન્યૂઝલોન્ડ્રીને જણાવ્યું હતું કે, “હું બજારમાં જઈને જાહેરાતો મેળવી શકતો નથી કારણ કે મારી પાસે રેટિંગ નથી.” “દરેક દિવસ અસ્તિત્વનો વિષય છે. એવી ડઝનેક ચેનલો છે જેને બંધ કરવા અથવા વેચવાની ફરજ પડી રહી છે. વધુમાં, ત્યાં ઓછામાં ઓછી 200 થી વધુ ન્યૂઝ ચેનલો છે જે NBF અથવા NBDA નો ભાગ નથી – તેઓ પણ કોઈ કારણ વગર ઊંડી અસર કરે છે.”
આક્ષેપો અને ચિંતાઓ
NBF ના એક સૂત્રએ ન્યૂઝલોન્ડ્રીને જણાવ્યું હતું કે જુલાઈ 2021 સુધીમાં, BARC મંત્રાલય દ્વારા પ્રસ્તાવિત વધુ પારદર્શિતા માટેની ભલામણોને અનુરૂપ તેની માપન પ્રણાલીમાં તકનીકી ફેરફારો કર્યા હતા. અનુરાગ ઠાકુર, માહિતી અને પ્રસારણના નવા મંત્રી, “વાસ્તવિક અને નક્કર” પુરાવા ઇચ્છતા હતા કે BARC ની સિસ્ટમ ખરેખર બદલાઈ ગઈ છે. અને ડિસેમ્બર સુધીમાં, સ્ત્રોતે ઉમેર્યું, તેની પાસે તે હતું. 16 ડિસેમ્બરની બેઠકમાં મંત્રાલયે BARC ને લીલીઝંડી આપી હતી.
હકીકત એ છે કે રેટિંગ હજી સુધી બહાર પાડવામાં આવ્યું નથી તે NBF માટે નિરાશાજનક છે, જે તેના માટે મંત્રાલય પર દબાણ કરી રહ્યું છે. એનબીએફના એક આંતરિક વ્યકિતએ જણાવ્યું હતું કે બોડીનેે શંકા છે કે “વિલંબ” પાછળ NBDA છે. કારણ કે તેની ચેનલો NBF ચેનલો જેમ કે રિપબ્લિક નેટવર્ક રેટિંગમાં પાછળ છે.
.png)
છેલ્લા 8 દિવસમાં સૌથી લોકપ્રિય
સૌરાષ્ટ્ર કચ્છ
સમાચાર ગુજરાત
દેશ-વિદેશ
ખેલ-જગત
ફિલ્મ જગત