Gujarati News

(સુરેશ ડુઝ દ્વારા) જમ્‍મુ, તા.૨૮: લેફ્‌ટનન્‍ટ ગવર્નર મનોજ સિન્‍હાના વહીવટમાં આ પહેલી અમરનાથ યાત્રા છે. સરકાર તેને પર્યટન તરીકે લેવા માંગે છે જેથી અમરનાથ યાત્રામાં જનારા લોકોમાં કાશ્‍મીરની સુંદરતા વેચી શકાય. આ કારણોસર, ફરી એકવાર અમરનાથ યાત્રા માટે તૈયાર કરાયેલા ડો. નીતિન સેન ગુપ્તાના અહેવાલને અટકાવી દેવામાં આવ્‍યો છે અને લગભગ ૮ લાખ શ્રદ્ધાળુઓને યાત્રામાં જોડાવા માટે આમંત્રિત કરીને તેમના માટે વ્‍યવસ્‍થા કરવામાં આવી છે.

બીજા શબ્‍દોમાં કહીએ તો સત્તાવાર રીતે સંખ્‍યા વિશે કંઈ કહેવામાં આવી રહ્યું નથી. પરંતુ જે આંકડો દરરોજ ભક્‍તોને મોકલવાનો છે તે આંકડો ૮.૬૦ લાખ પર લાવે છે. એટલે કે, દરરોજ ૨૦ હજાર શ્રદ્ધાળુઓને તેમાં ભાગ લેવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે, જેમાં હેલિકોપ્‍ટર સહભાગીઓની ગણતરી કરવામાં આવી નથી.

આ આંકડાઓની મજાની વાત એ છે કે ઘણીવાર કાશ્‍મીરના હજારો સ્‍થાનિક રહેવાસીઓ પણ આ યાત્રામાં ભાગ લે છે. કાશ્‍મીરમાં પહેલાથી જ ફરી રહેલ લોકોની સાથે સુરક્ષાકર્મીઓ પણ આમાં સામેલ થાય છે, પરંતુ સરકાર તેમના આંકડાઓને સત્તાવાર રીતે સામેલ કરવા ઈચ્‍છતી નથી. અને અમરનાથ યાત્રા વિશે જે પ્રચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે તે ધ્‍યાનથી વાંચો અને સાંભળો તો આ યાત્રામાં ભાગ લેવા માટે ૮ લાખથી વધુ લોકોને આમંત્રણ આપવામાં આવી રહ્યું છે.

વહીવટીતંત્ર માટે એવી આશા પણ છે કે આટલા બધા લોકો ચોક્કસપણે હાજરી આપશે અને તેમાંથી અડધા પ્રવાસીઓને બનાવીને તેમની વચ્‍ચે કાશ્‍મીરની સુંદરતા વેચી શકશે. આ માટે અમરનાથ યાત્રાના પેકેજના વેચાણનું કામ પણ ચાલી રહ્યું છે. એ અલગ વાત છે કે સરકારના આ પ્રયાસોથી અનેક પક્ષો નારાજ પણ છે.

તેઓ કહે છેઃ ‘લોકોને કાશ્‍મીરની સુંદરતા તરફ આકર્ષિત કરવાના અન્‍ય રસ્‍તાઓ હોઈ શકે છે, પરંતુ જો તમે અમરનાથ યાત્રાના નામે લોકોને આમંત્રિત કરી રહ્યા છો, તો તમે ભયંકર ભૂલ કરી રહ્યા છો. ૧૯૯૫ની અમરનાથ દુર્ઘટનાને અવગણશો નહીં. કરી શકાય છે.

સત્‍ય એ છે કે ૧૯૯૫ની અમરનાથ દુર્ઘટનામાંથી કોઈ પાઠ નથી શીખ્‍યો. ત્‍યારે ૩૦૦ અમરનાથ યાત્રીઓ કુદરતી આફતનો ભોગ બન્‍યા હતા. તે પછી પણ, કુદરતી આફતો ઘણીવાર વિનાશ વેરતી હતી. ત્રાસવાદીઓ જે તબાહી મચાવતા રહ્યા તે અલગ હતું.

અમરનાથ દુર્ઘટના બાદ ડો.નીતિન સેન ગુપ્તા તપાસ પંચનો અહેવાલ અમલમાં મુકાયો હતો. યાત્રામાં ભાગ લેનારાઓની સંખ્‍યા ૭૫ હજાર સુધી કરવાની સાથે સાથે ભાગ લેનારાઓની વય મર્યાદા પણ નક્કી કરવામાં આવી હતી. મેડિકલ સર્ટિફિકેટની સાથે રજિસ્‍ટ્રેશન ફરજિયાત બનાવ્‍યું. પરંતુ આ બધુ ખોખલું સાબિત થયું. છેલ્લા ૨૭ વર્ષમાં અમરનાથ યાત્રામાં ભાગ લેનારા લોકોની સંખ્‍યા એ સ્‍પષ્ટ કરે છે કે ૭૫ હજારને બદલે ૪ લાખ લોકોએ ભાગ લીધો હતો. દરેક વખતે સરકાર દ્વારા લોકોને પ્રોત્‍સાહિત કરવામાં આવ્‍યા હતા. ઘણી વાર નિરાશ પણ કરાયેલ, પરંતુ તે પણ આતંકવાદી હુમલામાં ઘણા યાત્રાળુઓના મળત્‍યુ પછી.