નવી દિલ્હી : કેન્દ્રએ સુપ્રીમ કોર્ટને કહ્યું કે ધર્મની સ્વતંત્રતાના મૂળભૂત અધિકારમાં અન્ય લોકોને કોઈ ચોક્કસ ધર્મમાં ફેરવવાનો અધિકાર શામેલ નથી. કેન્દ્રએ એમ પણ કહ્યું કે તે ચોક્કસપણે કોઈ પણ વ્યક્તિને છેતરપિંડી, બળજબરી અથવા પ્રલોભન દ્વારા ધર્મ પરિવર્તન કરવાની સત્તા આપતું નથી.
કેન્દ્ર સરકારે કહ્યું કે તે “ખતરાઓથી વાકેફ છે” અને સમાજના નબળા વર્ગોના અધિકારોનું રક્ષણ કરવા માટે આવી પ્રથાઓને રોકવા માટે કાયદા જરૂરી છે. આ વર્ગોમાં મહિલાઓ અને આર્થિક અને સામાજિક રીતે પછાત લોકોનો સમાવેશ થાય છે.
એડવોકેટ અને ભાજપના નેતા અશ્વિની કુમાર ઉપાધ્યાયની અરજીના જવાબમાં કેન્દ્રએ સંક્ષિપ્ત એફિડેવિટ દ્વારા તેનું વલણ સમજાવ્યું. અરજીમાં ‘ધમકી’ અને ‘ભેટ અને નાણાકીય લાભો’ દ્વારા છેતરપિંડી કરતા રૂપાંતરણને અંકુશમાં લેવા માટે કડક પગલાં લેવાનો નિર્દેશ આપવા વિનંતી કરવામાં આવી છે.
ઉપાધ્યાયે સર્વોચ્ચ અદાલત સમક્ષ અનેક અરજીઓ દાખલ કરી છે- જે લગભગ તમામ ધર્મ સાથે સંબંધિત છે, જેમાં સમાન નાગરિક સંહિતા, પૂજાના સ્થળો (વિશેષ જોગવાઈઓ) અધિનિયમના વિભાગોને હડતાલ કરવા અને વકફ કાયદાની કેટલીક જોગવાઈઓને પડકારવા સહિતની અરજીઓ સામેલ છે.
ઉપાધ્યાયની 2021 માં જંતર-મંતર પર પ્રદર્શન દરમિયાન સૂત્રોચ્ચારના રૂપમાં મુસ્લિમ વિરોધી ધમકીઓ આપવાના સંબંધમાં ધરપકડ કરવામાં આવી હતી.
ગૃહ મંત્રાલયના નાયબ સચિવ દ્વારા દાખલ કરાયેલા સોગંદનામામાં ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો કે આ અરજીમાં માંગવામાં આવેલી રાહત પર ભારત સરકાર “અત્યંત ગંભીરતા સાથે” વિચારણા કરશે અને તે “આ મુદ્દાની ગંભીરતાથી વાકેફ છે.
આ કેસની સુનાવણી કરતા જસ્ટિસ એમ.આર.શાહ અને જસ્ટિસ સીટી રવિકુમારની બેન્ચે કહ્યું કે તે ધર્માંતરણની વિરુદ્ધ નથી, પરંતુ બળજબરીથી ધર્માંતરણની વિરુદ્ધ છે. આ સાથે બેન્ચે કેન્દ્રને રાજ્યો પાસેથી માહિતી લીધા બાદ આ મુદ્દે વિગતવાર સોગંદનામું દાખલ કરવા જણાવ્યું હતું.
ખંડપીઠે કહ્યું, ‘તમે સંબંધિત રાજ્યો પાસેથી જરૂરી માહિતી એકત્રિત કર્યા પછી વિગતવાર એફિડેવિટ ફાઇલ કરો. અમે ધર્માંતરણના વિરોધી નથી. પરંતુ બળજબરીથી ધર્માંતરણ થઈ શકે નહીં.
ખંડપીઠે અરજી પરની સુનાવણી 5 ડિસેમ્બર સુધી મુલતવી રાખી છે. ખંડપીઠે આ અરજીની જાળવણી અંગેની અરજી પર સુનાવણી પણ મુલતવી રાખી હતી.
સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ કોર્ટને કહ્યું કે બળજબરીથી ધર્માંતરણ એ “ગંભીર જોખમ” અને “રાષ્ટ્રીય મુદ્દો” છે અને કેન્દ્ર સરકારે તેના સોગંદનામામાં કેટલાક રાજ્યો દ્વારા લેવામાં આવેલા સંબંધિત પગલાંનો ઉલ્લેખ કર્યો છે.
એફિડેવિટ જણાવે છે કે જાહેર વ્યવસ્થાએ રાજ્યનો વિષય છે અને વિવિધ રાજ્યો – ઓડિશા, મધ્યપ્રદેશ, ગુજરાત, છત્તીસગઢ, ઉત્તરાખંડ, ઉત્તર પ્રદેશ, ઝારખંડ, કર્ણાટક અને હરિયાણાએ બળજબરીથી થતા ધર્માંતરણને નિયંત્રિત કરવા માટે કાયદો પસાર કર્યો છે.
એફિડેવિટમાં જણાવાયું છે કે, ‘એ સબમિટ કરવામાં આવે છે કે ધર્મની સ્વતંત્રતાના અધિકારમાં અન્ય લોકોને કોઈ ચોક્કસ ધર્મમાં ફેરવવાના મૂળભૂત અધિકારનો સમાવેશ થતો નથી. કથિત અધિકારમાં ચોક્કસપણે છેતરપિંડી, બળજબરી, પ્રલોભન અથવા આવા અન્ય કોઈપણ માધ્યમ દ્વારા કોઈપણ વ્યક્તિને ધર્માંતરણ કરવાનો અધિકાર શામેલ નથી.
કેન્દ્ર સરકારે એફિડેવિટમાં જણાવ્યું હતું કે સર્વોચ્ચ અદાલતે એક કેસમાં પહેલેથી જ કહ્યું છે કે બંધારણની કલમ 25 હેઠળ ‘પ્રચાર’ શબ્દ કોઈ વ્યક્તિના ધર્મ પરિવર્તનના અધિકારની કલ્પના કરતું નથી, પરંતુ તેના અભિપ્રાય / માન્યતાને સમજાવીને ધર્મનો પ્રચાર કરવો તેનો અધિકાર છે.
એ પણ કહ્યું કે ધર્માંતરણનો અધિકાર બંધારણના અનુચ્છેદ 25 હેઠળ આપવામાં આવેલા મૂળભૂત અધિકારોમાં સામેલ નથી.
અરજદાર ઉપાધ્યાયે કોર્ટને કહ્યું કે તેમણે આ મામલે વધારાનું સોગંદનામું દાખલ કર્યું છે. એફિડેવિટમાં તેમણે ધાર્મિક ઉપદેશકો અને વિદેશી મિશનરીઓ માટે વિઝા નિયમોની સમીક્ષા કરવા, એનજીઓ માટે વિદેશી યોગદાન નિયમોની સમીક્ષા કરવા અને હવાલા ભંડોળને નિયંત્રિત કરવા માટે પગલાં લેવાના નિર્દેશોની માંગ કરી હતી.
ઉલ્લેખનીય છે કે, ભૂતકાળમાં સર્વોચ્ચ અદાલતે બળજબરીથી ધર્માંતરણને ગંભીર સમસ્યા ગણાવી હતી અને કહ્યું હતું કે, ‘કથિત ધર્માંતરણનો મુદ્દો સત્ય હોવાનું જણાય છે, તો તે ખૂબ જ ગંભીર મુદ્દો છે, જે આખરે રાષ્ટ્રની સુરક્ષા સાથે સંબંધિત છે. ધર્મની સ્વતંત્રતા અને નાગરિકોની અંતરાત્માને અસર કરી શકે છે. તેથી, વધુ સારું છે કે કેન્દ્ર સરકાર તેનું વલણ સ્પષ્ટ કરે અને તે/અન્ય (રાજ્ય સરકારો) બળજબરી, લાલચ અથવા છેતરપિંડી દ્વારા આવા બળજબરીપૂર્વકના ધર્માંતરણને રોકવા માટે આગળ શું પગલાં લઈ શકાય તે અંગે એફિડેવિટ ફાઇલ કરે.
.png)
છેલ્લા 8 દિવસમાં સૌથી લોકપ્રિય
સૌરાષ્ટ્ર કચ્છ
સમાચાર ગુજરાત
દેશ-વિદેશ
ખેલ-જગત
ફિલ્મ જગત