રૂપિયો કડડડભૂસ થતાં આમ આદમીની મુશ્કેલી વધશે
ગામડુ હોય કે શહેર દરેક જગ્યાએ અસર જોવા મળશે : આયાતકાર - નિકાસકાર - વિદેશમાં અભ્યાસ કરતા છાત્રો - નિવેશક - સામાન્ય વપરાશકારો બધાને ઘસાતો રૂપિયો લાગશે
નવી દિલ્હી તા. ૨૩ : રૂપિયો ફરી એકવાર તેની પાછલી નીચી સપાટી તોડીને ઘટાડાનું નવું સ્તર હાંસલ કર્યું છે. રૂપિયાની આ નબળાઈ દરેક વ્યક્તિને અસર કરશે, પછી ભલે તે ગામમાં રહેતો હોય કે શહેરમાં. આયાતકારો, નિકાસકારો, વિદેશમાં અભ્યાસ કરતા વિદ્યાર્થીઓ, રોકાણકારો, સામાન્ય ગ્રાહકો તમામને રૂપિયાની આ નબળાઈની અસર સહન કરવી પડશે.
ડોલર સામે રૂપિયામાં નબળાઈનું કારણ વાસ્તવમાં ગઈ કાલે યુએસ ફેડરલ રિઝર્વના વ્યાજ દરમાં ૦.૭૫ ટકાનો વધારો છે. એટલું જ નહીં, યુરો અને સ્ટર્લિંગ સહિત છ મુખ્ય કરન્સી સામે ડોલરની મજબૂતાઈને માપતો ડોલર ઈન્ડેક્સ ૧૧૧.૬૫ની સર્વોચ્ચ સ્તરે પહોંચી ગયો છે. HDFC સિક્યોરિટીઝના રિસર્ચ એનાલિસ્ટ દિલીપ પરમારે જણાવ્યું હતું કે, ‘ફેડરલ રિઝર્વ દ્વારા આક્રમક વલણ અને રશિયા અને રશિયા-યુક્રેન વચ્ચેના તણાવમાં વધુ વધારો થવાને કારણે મુખ્ય કરન્સી સામે ડોલરમાં વધારો થયો છે.' અન્ય એશિયન કરન્સીની જેમ રૂપિયો પણ રેકોર્ડ નીચી સપાટીએ પહોંચ્યો હતો. ઘરેલું અર્થતંત્ર મજબૂત થયા પછી પણ રૂપિયામાં ઘટાડાનો વર્તમાન ટ્રેન્ડ ચાલુ રહી શકે છે.
જેમ જેમ રૂપિયામાં નબળાઈ વધશે તેમ સામાન્ય માણસની પરેશાનીઓ પણ વધશે. આનું કારણ એ છે કે આપણો દેશ ઘણી વસ્તુઓ માટે આયાત પર નિર્ભર છે. મોટાભાગની આયાત-નિકાસ યુએસ ડોલરમાં જ થાય છે, તેથી બહારના દેશોમાંથી કંઈપણ ખરીદવા માટે અમારે ઘણા રૂપિયા ખર્ચવા પડશે. અમે અમારી ઇંધણની જરૂરિયાતના લગભગ ૮૦ ટકા એટલે કે ક્રૂડ ઓઇલ અને કોલસાની આયાત કરીએ છીએ. યુક્રેન સંકટ બાદ ક્રૂડ ઓઈલ મોંઘુ થઈ ગયું છે. આના કારણે આયાત મોંઘી થઈ અને વેપાર ખાધ વધી ગઈ. નબળો રૂપિયો આયાતને મોંઘો રાખશે અને ટૂંકા ગાળામાં સ્થાનિક ઉત્પાદન અને જીડીપીને નુકસાન પહોંચાડશે.
મોટાભાગના મોબાઈલ અને ગેજેટ્સ ચીન અને અન્ય પૂર્વ એશિયાઈ શહેરોમાંથી આયાત કરવામાં આવે છે અને મોટાભાગનો બિઝનેસ ડોલરમાં થાય છે. વિદેશથી તેમની આયાતને કારણે, તેમની કિંમતો વધવાની ખાતરી છે, જેનો અર્થ છે કે મોબાઇલ અને અન્ય ગેજેટ્સ પર મોંઘવારી વધશે અને તમારે વધુ ખર્ચ કરવો પડશે. તમારા રસોડામાં વપરાતું સરસવ અને રિફાઈન્ડ તેલ બધું મોંઘું થઈ જશે. આ સિવાય તમામ પેકેજડ વસ્તુઓ જેમાં ખાદ્યતેલનો ઉપયોગ થાય છે તે પણ મોંઘી થઈ જશે જેમ કે બટાકાની ચિપ્સ, નમકીન વગેરે.જો રૂપિયાની કિંમતમાં ઘટાડો થાય તો મોંઘવારી વધે છે. મોંઘવારી પર અંકુશ મેળવવા માટે આરબીઆઈએ વ્યાજદર વધારવો પડશે. RBIએ ફુગાવાને અંકુશમાં લેવા માટે છેલ્લા ચાર મહિનામાં વ્યાજ દરોમાં ૧.૪ ટકાનો વધારો કર્યો છે. આ કારણે લોન લેનારાઓની EMI વધી છે.
વિશ્વભરની મધ્યસ્થ બેંકોએ વ્યાજ વધાર્યા બાદ આરબીઆઈને પણ દર વધારવાની ફરજ પડી છે. તેનાથી લોન મોંઘી થાય છે. આનાથી MSME, રિયલ એસ્ટેટ સેક્ટર પર રોજગાર સર્જનને રોકવા માટે દબાણ વધ્યું છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે ફુગાવાને કાબૂમાં લેવાના પગલાં અર્થતંત્રનું પૈડું થંભી જશે.
દેશની વેપાર ખાધ પણ વધી છે. જૂનમાં દેશની વેપાર ખાધ ૨૬.૧૮ અબજ ડોલર હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન દેશની નિકાસમાં ૨૩.૫%નો વધારો થયો હોવા છતાં, આયાત તેની સરખામણીમાં ઘણી વધી છે. જૂન ૨૦૨૨ માં દેશની આયાત વાર્ષિક ધોરણે ૫૭.૫૫% વધી છે. આવી સ્થિતિમાં વેપાર ખાધ પણ વધી છે. જૂન ૨૦૨૧માં ભારતની વેપાર ખાધ માત્ર $૯.૬૦ બિલિયન હતી.આ દરમિયાન દેશના વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં પણ તીવ્ર ઘટાડો થયો હતો. રૂપિયાને સંભાળવા માટે આરબીઆઈએ ઓપન માર્કેટમાં ડોલર પણ વેચ્યા છે, પરંતુ આ પ્રયાસો અપૂરતા જણાય છે. છેલ્લા કેટલાક મહિનાના આંકડા દર્શાવે છે કે રિઝર્વ બેંક સતત તેના ડોલર ખુલ્લા બજારમાં વેચી રહી છે.
રૂપિયો નબળો પડવાને કારણે ક્ષેત્રોને નુકસાન થયું છે.ﾠક્રૂડ ઓઈલનું ઈમ્પોર્ટ બિલ વધશે અને ફોરેન એક્સચેન્જ વધુ ખર્ચવા પડશે.ﾠભારત આવશ્યક ખાતરો અને રસાયણોની મોટા પ્રમાણમાં આયાત કરે છે. આયાતકારોને તે ઊંચા ભાવે મળશે. જેના કારણે આ વિસ્તારને સીધું નુકસાન થશે. નબળો રૂપિયો કેપિટલ ગુડ્સ તેમજ ઈલેક્ટ્રોનિક સેક્ટરને નુકસાન પહોંચાડશે. રૂપિયાની નબળાઈની નકારાત્મક અસર જેમ્સ એન્ડ જવેલરી સેક્ટર પર જોવા મળશે. વિદેશમાં ભણવા ગયેલા બાળકોના વાલીઓ માટે નવો માથાનો દુખાવો ઉભો થશે. તેના માતા-પિતાને હવે પહેલા કરતા વધુ પૈસા મોકલવા પડશે.